Więcej użytków ekologicznych w województwie pomorskim

Na terenie użytku „Wysokie” kwitnie grążel żółty – roślina chroniona
Fot. Adriana Bogdanowska

Co roku na terenie naszego kraju tworzone są nowe użytki ekologiczne. Jest to forma ochrony przyrody, którą można stosować na niemal masową skalę. Nie muszą one bowiem (w przeciwieństwie do rezerwatów) cechować się unikatowymi walorami przyrody i znakomitym stopniem jej zachowania, a powołane mogą być nie tylko rozporządzeniem wojewody, ale nawet uchwałą rady gminy.

„Prochownia Pod Kasztanami” jest zimowiskiem nietoperzy, m.in. nocków Natterera
Fot. Adriana Bogdanowska

Wśród użytków powołanych w 2002 r. przez wojewodę pomorskiego, na uwagę zasługują dwa, utworzone na wniosek Akademickiego Koła Chiropterologicznego PTOP „Salamandra” w Gdańsku. Pierwszym z nich jest „Prochownia pod Kasztanami”, położona w centrum Gdańska i obejmująca pozornie nieatrakcyjny teren – zagłębienie terenu z kilkoma starymi kasztanowcami (Aesculus hippocastanum) i zaśmiecony fragment starych, ceglanych fortyfikacji. Budynek ten to tzw. Prochownia Wojenna – zimowisko trzech gatunków nietoperzy – nocka Natterera (Myotis nattereri), nocka rudego (M. daubentonii) i nocka dużego (M. myotis). Planujemy tu instalację kraty, która zabezpieczy wnętrze Prochowni przed niekontrolowaną ludzką penetracją, co zaowocuje, być może, wzrostem niezbyt obecnie dużej liczby zimujących tu nietoperzy. Na ściętym pniu starego kasztanowca odłowiono tu bardzo rzadkiego owada – błonkówkę z rodziny grzebaczowanych (Sphecidae), zakładającą dla swych larw gniazda w spróchniałym drewnie. Gatunek ten nosi łacińską nazwę Crossocerus styrius i został umieszczony na Polskiej Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych.

Największymi ptakami odwiedzającymi użytek „Wysokie” są żurawie
Fot. Adriana Bogdanowska

Drugi użytek powołany na wniosek członków gdańskiej „Salamandry” nosi nazwę „Wysokie”. Chroni on kilkuhektarowe torfowisko położone w okolicach Lęborka. Dawne wyrobiska po eksploatacji torfu porosły tam obecnie tzw. płem (kożuchem z roślinności unoszącym się na powierzchni wody), utworzonym głównie przez mchy torfowce (Sphagnum spp.). Na torfowisku najbardziej rzuca się w oczy liczna populacja chronionej, owadożernej rośliny – rosiczki okrągłolistnej (Drosera rotundifolia). Prawdziwym jednak rarytasem jest masowo tu występująca inna roślina – niepozorna, przypominająca trawy czy turzyce przygiełka brunatna (Rhynchospora fusca). Jest to gatunek związany z klimatem atlantyckim, u nas spotykany na nielicznych torfowiskach i w związku z tym umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin. Na terenie „naszego” użytku znaleźliśmy też kilka okazów innej „atlantyckiej” i chronionej rośliny – wrzośca bagiennego (Erica tetralix), o delikatnych liliowych kwiatach.

Obydwa użytki nie mogłyby powstać, gdyby nie zaangażowanie pani Małgorzaty Kistowskiej z biura Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody w Gdańsku, za co składamy jej serdeczne podziękowania.

Mateusz Ciechanowski