Czerwone korale

Prawdziwą ozdobą jesiennych krzewów są ich różnokolorowe owoce

„Rosła kalina z liściem szerokim, nad modrym w gaju rosła potokiem (...) korale miała czerwone, w cienkie z gałązek włosy wplecione.” Wiersz Teofila Lenartowicza doskonale ilustruje kalinę koralową, jeden z naszych najpiękniejszych rodzimych krzewów.

Charakterystyczne kwiaty i owoce kaliny koralowej można rozpoznać już z daleka
Fot. Adriana Bogdanowska

Viburnum opulus (taka jest naukowa nazwa kaliny) rośnie zwykle nad rzekami, na mokrych łąkach i w wilgotnych lasach. Pierwszy człon nazwy pochodzi prawdopodobnie od łacińskiego słowa oznaczającego wiotką gałązkę, witkę. Opulus to rzymska nazwa klonu. Nadano ją kalinie ze względu na kształt jej liści do złudzenia przypominających liście klonu.

Wiosną uwagę przyciągają płaskie kwiatostany kaliny złożone z drobniutkich bladożółtawych obupłciowych kwiatków, otoczonych wianuszkiem dużo większych śnieżnobiałych, pełniących jedynie funkcję wabiącą. Słodkim odurzającym zapachem kuszą rozliczne owady zapylające. Ogrodowa odmiana kaliny koralowej ma kuliste kwiatostany, dużo bardziej atrakcyjne dla ludzkiego oka niż u formy dzikiej. Wszystkie kwiaty pełnią jedynie funkcję wabiącą. Nie wydzielają one nektaru i są bezzapachowe.

Od późnego lata do początku zimy podziwiać możemy czerwone szkliste jagody, mocno kontrastujące początkowo z soczystą zielenią liści. Zawierają one trujące związki oraz garbniki, powodujące ich gorzki smak. Mimo to są chętnie zjadane przez niektóre gatunki ptaków. Z owoców, kory i pędów kaliny korzystają też inne zwierzęta, np. bobry czy kuny leśne. Po pierwszych przymrozkach owoce tracą goryczkę, co dawniej wykorzystywano do sporządzania z nich konfitur o działaniu przeczyszczającym.

Obecnie kalina koralowa znajduje się pod ochroną częściową. Oznacza to, że można ją zbierać na cele farmaceutyczne po uzyskaniu zgody wojewody. Cała roślina (owoce, kora i kwiaty) ma właściwości lecznicze i stosowana jest jako środek przeciwkrwotoczny oraz rozkurczowy.

Adriana Bogdanowska