Podsumowanie roku w szczecińskiej „Salamandrze”

Mija kolejny rok naszej działalności. Chcielibyśmy podzielić się naszymi spostrzeżeniami i planami na przyszłość. Gdy piszę te słowa, jest połowa grudnia. Oczekujemy, jak zresztą wszyscy, prawdziwej zimy, ale ta jakoś nie nadchodzi. Przyroda już chyba nie potrafi odpoczywać. W taką „wiosenną” zimę nasze nietoperze korzystają z okazji aby rozprostować skrzydła i pod wieczór można je zobaczyć, a nawet usłyszeć polujące na wciąż jeszcze latające owady. Zdarza się, że wlatują przez pomyłkę do naszych domów i wtedy okazuje się, że nie są takie straszne, lecz małe i bezbronne. „Będę mogła się pochwalić znajomym i rodzinie wyjątkowym gościem” - stwierdziła Szczecinianka, która niedawno powiadomiła nas o nietypowych odwiedzinach karlika malutkiego (Pipistrellus pipistrellus) w jej domu, zimą.

Co słychać w Kole „Salamandry” w Szczecinie? Otóż w czasie badań prowadzonych latem i zimą 2000 roku zinwentaryzowaliśmy ok. 25 nieznanych nam dotąd zimowisk nietoperzy na Pomorzu Zachodnim. Skontrolowaliśmy wiele nowych piwnic i strychów domów. Podczas letniej interwencji w nadmorskim Łukęcinie udało się nam zlokalizować dużą kolonię karlika malutkiego w jednym z ośrodków wczasowych. Jego pracownicy i goście raczej przychylnie traktowali współlokatorów. Wyjątek stanowił jeden wczasowicz. Gdy zareklamował wynajmowany przez siebie domek letniskowy z powodu obecności gniazda os pod dachem, po przeniesieniu do nowego lokum trafił na kolonię karlików. Uznał, że to dla niego za wiele szczęścia i zrezygnował z dalszego wypoczynku.

Podczas Międzynarodowego Dnia Ziemi (22 kwietnia) przy współpracy ze Strażą Ochrony Przyrody porządkowaliśmy szczecińskie podziemia. W krótkim czasie zapełniliśmy śmieciami dziesiątki worków.

Podczas licznych działań interwencyjnych podejmowanych ubiegłej zimy i trwającej właśnie jesieni, natrafiliśmy na karliki malutkie hibernujące na strychu w Urzędzie Miasta oraz w... Komendzie Policji w Szczecinie. Jak widać, w związku z coraz dotkliwszym brakiem kryjówek w miastach, zwierzaki stają się coraz mniej wybredne.

Jedna z ciekawszych obserwacji dotyczyła stwierdzenia borowców wielkich (Nyctalus noctula) zimujących w szczelinach budynków, w centrum naszego miasta. Jest to gatunek coraz częściej spotykany zimą w takich nietypowych miejscach. Przyniesione przez ludzi borowce trafiają też do naszego szpitalika, gdzie niekiedy musimy je przechować do wiosny.

W czasie ostatniego zimowego spisu nietoperzy skontrolowaliśmy 46 schronień, w których łącznie zimowały 342 nietoperze. Gatunkami dominującymi były: nocek rudy (Myotis daubentonii), nocek Natterera (Myotis nattereri) oraz nocek duży (Myotis myotis). Pozostałe gatunki, tj. mopek (Barbastella barbastellus), mroczek późny (Eptesicus serotinus) i gacek brunatny (Plecotus auritus), występowały pojedynczo.

W ramach rozpoczętych działań ochronnych, dotyczących zabezpieczenia zimowisk nietoperzy w aglomeracji szczecińskiej, uzyskaliśmy wstępną deklarację ich wsparcia z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Na rok 2001 planowane jest rozpoczęcie konkretnych prac, których zakres będzie jednak zależał od wysokości otrzymanego dofinansowania.

W mijającym roku rozpoczęliśmy 2-letnie badania dotyczące:

• Znaczenia różnych typów sztucznych schronień dla nietoperzy zimujących w Szczecinie.
• Wpływu warunków klimatycznych i mikroklimatycznych na hibernację nietoperzy w wybranych podziemiach Szczecina.

Wyniki tych badań zostaną zaprezentowane podczas kolejnych Konferencji Chiropterologicznych oraz w formie prac magisterskich realizowanych w Katedrze Zoologii Akademii Rolniczej w Szczecinie.

W nowym tysiącleciu życzymy innym i sobie samych udanych przedsięwzięć.

Magdalena Dzięgielewska