Jesienne rojenie nietoperzy w Wielkopolsce

Podczas badań chwytano nietoperze między innymi w tak zwaną pułapkę harfową. Ustawiona przy wlocie do podziemi sprawia, że nietoperze wpadają do obszernego worka, skąd można je szybko i bezpiecznie wyjąć, a po dokonaniu oględzin wypuścić
Fot. Marta Kepel

We wrześniu i październiku 2017 r. chiropterolodzy współpracujący z PTOP „Salamandra” mieli bardzo pracowite noce. Spędzali je w podziemiach rozsianych po Wielkopolsce, nagrywając i odławiając latające ssaki. Celem badań było wstępne rozpoznanie skali wykorzystywania tych obiektów przez nietoperze jako miejsc ich jesiennego rojenia.

Zjawisko swarmingu (zwanego po polsku rojeniem) nietoperzy pod koniec lata i jesienią jest znane już od kilkudziesięciu lat*. Przedstawiciele wielu gatunków tych ssaków odwiedzają nocą podziemne kryjówki, latając w nich parami lub krążąc w mniejszych czy większych grupach. Czasem kilka gatunków robi to równocześnie w tym samym schronieniu. Jest to najprawdopodobniej związane z godami oraz poszukiwaniem odpowiednich miejsc zimowania. Wiadomo, że nietoperze czasami zlatują się do miejsc rojenia z dużych odległości. Co noc mogą przylatywać inne osobniki, a ich liczebność i skład gatunkowy czasami znacząco różnią się od obserwowanych podczas zimowania. Niewątpliwie zachowanie to ma istotne znaczenie w życiu nietoperzy, dlatego aby skutecznie chronić te zwierzęta, trzeba nie tylko zapewnić im bezpieczne zimowiska i schronienia letnie, ale także miejsca jesiennego rojenia. Tymczasem nasza wiedza o tym, które obiekty i w jakiej skali są do tego celu wykorzystywane przez nietoperze, jest w przypadku Wielkopolski wciąż dość skromna.

Dzięki wsparciu m.in. Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Poznaniu i firmy Veolia PTOP „Salamandra” przeprowadziło wstępne rozpoznanie tego zjawiska w około 30 podziemnych obiektach na terenie województwa wielkopolskiego. Badania wykazały, że np. niektóre bunkry, w których zimą spotyka się jedynie sporadycznie pojedyncze nietoperze, są dla tych zwierząt ważnym miejscem rojeń. Raport z badań zostanie przekazany Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu. Znajdą się w nim pierwsze sugestie dotyczące ochrony niektórych schronień. Zostaną także wskazane obiekty, które ze względu na ich znaczenie dla nietoperzy podczas rojenia kwalifikują się do dalszych, bardziej wnikliwych badań.

Andrzej Kepel
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.