Drogą przez włochatkę?

Budowa dróg niemal zawsze wchodzi w nieuchronne konflikty z ochroną przyrody. Pozostaje tylko pytanie, jak cenne są gatunki i siedliska „mające pecha” znaleźć się w obszarze oddziaływania danej inwestycji. Czasem, dzięki danym naukowym, odpowiedź jest jednoznaczna. Jeśli, wbrew nim, inwestor trwa przy najgłupszym pomyśle, to możemy odpowiedzieć kampanią prawno-medialną, a gdy to nie pomoże, obywatelskim nieposłuszeństwem. Przekonaliśmy się o tym przy sprawie Doliny Rospudy – planowana obwodnica Augustowa była z pewnością ważna społecznie, ale istniały o wiele mniej szkodliwe jej warianty alternatywne, podczas gdy zagrożone walory przyrodnicze są wyjątkowo cenne w skali Europy.

Nie zawsze jednak sytuacja jest tak klarowna – wiele obszarów jest słabo zbadanych lub ich walory nie są tak spektakularne. Nierzadko przyrodnicy wolą unikać rozpętywania głośnych kampanii z „byle powodu”, żeby nie osłabiać siły swojego przekazu, gdy przyjdzie się bić o naprawdę cenne miejsca. Trudno jest też przeciwstawiać się ważnym społecznie inwestycjom z powodu przeciętnych walorów przyrodniczych. Z drugiej strony już samo naruszenie integralności obszaru chronionego budzi sprzeciw, jeśli planowanej drogi nie chce właściwie nikt, poza lokalnymi politykami.

Taki nieoczywisty konflikt rodzi się wokół budowy drogi przez Puszczę Darżlubską, najdalej na północ wysunięty, zwarty kompleks leśny w Polsce. Droga ma łączyć miasto Wejherowo i trasę na zatłoczony latem Półwysep Helski. Formalnie droga (powiatowa)… już istnieje. Tyle, że obecnie jest to szeroka na osiem metrów gruntowa droga leśna. Samorządowcy przekonywali, że chodzi o jej modernizację – wyasfaltowanie, celem skrócenia przejazdu karetek pogotowia do wejherowskiego szpitala. Stopniowo okazywało się, że chodzi o drogę szeroką na 20 metrów, którą będzie się poruszało do kilku tysięcy samochodów dziennie. Puszcza stanowi „ptasi” Obszar Natura 2000¹, którego głównym przedmiotem ochrony jest niewielka sowa – włochatka. Z dwunastu terytoriów lęgowych tego gatunku aż dwa znalazłyby się w sąsiedztwie drogi. Badania naukowe wskazują, że hałas powodowany przez samochody prowadzi do spadku zagęszczenia drobnych ptaków śpiewających w odległości do 300 metrów od drogi – wśród nich znajduje się drugi przedmiot ochrony, muchołówka mała. Do samej drogi przylega strefa ochronna wokół gniazda bielika. Od kilku lat kompleks ten jest zasiedlany przez wilki. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że to niewiele, jednak mówimy o drodze, która budzi powszechny sprzeciw okolicznych mieszkańców, zagrożone walory zaś są chronione prawem unijnym.

Akademickie Koło Chiropterologiczne PTOP „Salamandra” w Gdańsku przyjrzy się całemu procesowi planowania i podejmowania decyzji urzędowych związanych z drogą przez Puszczę, zwłaszcza że inwestor wcale nie jest „z automatu” zobowiązany prawem do sporządzenia raportu Oceny Oddziaływania na Środowisko² – to, czy w ogóle będzie trzeba go sporządzić, zależy od decyzji Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Zainteresujemy się oddziaływaniem inwestycji na nietoperze, których w Puszczy występuje aż jedenaście gatunków. W tym celu przeprowadzimy odłowy tych ssaków nad planowaną do „modernizacji” drogą. Zachęcimy też niezależnych specjalistów zajmujących się chrząszczami, mszakami, porostami i grzybami do sprawdzenia, czy planowane poszerzenie i wyprostowanie trasy nie będzie skutkowało zagładą jakichś rzadkości. Może dla Puszczy Darżlubskiej jeszcze nie jest za późno?

Mateusz Ciechanowski
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Gdańskie Koło PTOP „Salamandra”