Szarmanckie świerszcze
U wielu gatunków zwierząt samice podczas godów kopulują z wieloma samcami. W reakcji na takie zachowanie samce zaczęły stosować różne techniki, mające utrudniać samicom kontakt z innymi partnerami. Nie musi się to jednak wiązać z ograniczeniem ich swobód. Ciekawe zachowania zaobserwowano na przykład u znanych nam wszystkim świerszczy polnych.
Para świerszczy przed norką
Fot. Tomasz Ogrodowczyk>
W czasie swojego dorosłego życia świerszcze polne (Gryllus campestris) wykopują w ziemi długie i kręte norki, które służą im za schronienie przed zimnem i drapieżnikami, takimi jak ptaki czy gady. Każda norka ma swojego właściciela, który przez większość czasu wiedzie samotny żywot. Jednak w czasie godów zdarza się im mieszkać parami. Przed każdą norką znajduje się mała powierzchnia z wygryzioną trawą, zwana areną, na której świerszcze grają, walczą i spotykają się ze swoimi wybrankami.
Do niedawna panowało wśród entomologów przekonanie, że samce świerszczy po kopulacji z samicą celowo utrudniają jej spotkania z innymi konkurentami, gdyż to ostatni zalotnik ma największe szanse na dochowanie się potomstwa i przekazanie mu swoich genów. Pogląd ten obalił zespół specjalistów z Hiszpanii pod kierownictwem dr. Rolando Rodrigueza-Munoza.
Podczas dwuletnich badań nagrywali oni zachowania indywidualnie oznakowanych świerszczy, przez 24 godziny na dobę. Dało to setki godzin obserwacji zachowań owadów w ich naturalnym środowisku. Po analizie zebranych danych i opracowaniu wyników, stwierdzono, że samce wcale nie są aż takimi zazdrośnikami i w żaden sposób nie ograniczają swobody samicom. Potrafią być za to bardzo szarmanckie i w razie niebezpieczeństwa pozwalają samicom jako pierwszym schować się do norki. Nie można tego jednak nazwać altruizmem. Dbają przecież o przyszłe potomstwo. W wyniku takiego zachowania obie płcie odnoszą korzyści: samice są bezpieczne i nie muszą narażać życia szukając kolejnych, potencjalnych partnerów, a samce zapewniają swoim genom przetrwanie.
Pospolity zagrożony?
Świerszcz polny (Gryllus campestris) jest owadem należącym do rodziny prostoskrzydłych (Orthoptera), powszechnie występującym na terenie całej Europy (w Polsce jest obecny na niżu). Można go spotkać, a przede wszystkim usłyszeć, na łąkach, pastwiskach czy nieużytkach, od kwietnia do końca września. Charakteryzuje się ciekawą ekologią, szczególnie złożonym systemem komunikacji dźwiękowej i zachowaniami godowymi. Mimo iż występuje powszechnie, znajduje się na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce, w kategorii NT (bliski zagrożenia). Powodem tego jest zmniejszanie się powierzchni łąk.
Monika Gawałek
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
