Kraina wygasłych wulkanów
Południe Polski to przede wszystkim góry. Bieszczady, Tatry, Beskidy, Góry Stołowe, Karkonosze – to te najwyższe, najbardziej znane. Jednakże istnieją również pasma górskie o niecodziennym pochodzeniu i budowie geologicznej. Należą do nich Góry Kaczawskie, wraz z Pogórzem Kaczawskim, znajdujące się w Sudetach Zachodnich. Nieco zapomniane, w cieniu wyższych pasm górskich, ale z piękną przeszłością. To tutaj procesy wulkaniczne mocno wpłynęły na rzeźbę terenu, tworząc liczne skupiska skał magmowych oraz górujące nad horyzontem stożki wulkaniczne. Nieprzypadkowo region ten nazywany jest „Krainą wygasłych wulkanów”.
|
|
|
Wilcza Góra. Ten wulkaniczny szczyt posiada unikatową w skali Europy Różę Bazaltową – skręcone słupy bazaltowe. Niestety sąsiednia kopalnia kruszywa eksploatuje złoża z wyrobisk otaczających zbocze z trzech stron. Z powodu wydobycia walor estetyczny wierzchołka jest zaburzony, a ponadto istniejący kamieniołom stanowi zagrożenie dla stabilności góry |
Stygnąca magma wypływająca z komina wulkanicznego utworzyła swoiste słupy. Organy Wielisławskie, bo tak nazywa się ta formacja, mają status pomnika przyrody, lecz łatwy dostęp do nich sprawia, że zbocze jest często zaśmiecane przez odwiedzających turystów |
Większość miejsc związanych z wulkanizmem na tym terenie została objęta ochroną krajobrazową. Największy obszar ochronny stanowi Park Krajobrazowy „Chełmy”. Pozostałe są albo samodzielnymi rezerwatami, albo w ogóle nie są chronione. Niestety, nawet te najcenniejsze miejsca muszą konkurować z działalnością człowieka, która przejawia się licznymi kamieniołomami lub wyrobiskami. Niekiedy możemy wprawdzie odkryć to, co do tej pory było niedostępne, ale zwykle działania te wpływają niekorzystnie na wygląd i trwałość tego, co powstało przed milionami lat.
Srebrem i złotem słynące
Góry i Pogórze Kaczawskie położone są w najdalej na północ wysuniętej części Sudetów Zachodnich, graniczącej od południowego wschodu z Górami Wałbrzyskimi, od zachodu z Pogórzem Izerskim, a od południa z Kotliną Jeleniogórską i Rudawami Janowickimi. Tworzą one jedną dużą jednostkę geologiczną – mocno przekształcaną w procesach górotwórczych oraz wulkanicznych od około 600 mln lat – zwaną metamorfikiem kaczawskim. Jednostka ta zbudowana jest w większości ze skał metamorficznych (stąd nazwa) – jednego z trzech głównych typów skał budujących skorupę ziemską – głównie zieleńców, łupków zieleńcowych, serycytowych i kwarcowych. Jednakże występują tu także skały osadowe, którym towarzyszą trzeciorzędowe skały pochodzenia wulkanicznego: porfiry i bazalty. Obszar ten jest więc zasobny w surowce mineralne (w rudach arsenu znajdowano srebro, a w rudach miedzi – złoto), szczególnie skalne, i od dawna był wykorzystywany górniczo.
Tekst i zdjęcia: Łukasz Korzeniowski
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
