Pyrgun nazielny

Pyrgun nazielny jest wdzięcznym obiektem do fotografowania

Pyrgun nazielny (Evarcha arcuata) jest jednym z najpospolitszych skakunów (Salticidae) w naszym kraju. Stosunkowo łatwo go spotkać wśród niskiej roślinności, gdzie sprawnie przemieszcza się w poszukiwaniu pożywienia. Jak każdy skakun, zanim stwierdzi, że lepiej ustąpić nam z drogi, będzie się nam dokładnie przyglądał swymi wielkimi oczami.

I bynajmniej nie jest to wyłącznie gra pozorów, gdyż skakuny należą do najlepiej widzących pająków, i wraz z pogońcowatymi (Lycosidae) doskonale postrzegają ofiarę z odległości nawet kilkunastu centymetrów. My zwykle nie znajdujemy się aż tak blisko tych pająków, ale połączenie drgań gruntu z podmuchem powietrza, gdy się poruszamy, oraz zarys naszej sylwetki, dostarczają skakunowi wystarczająco dużo informacji. Soczewka jego oka zaopatrzona jest w dodatkowe mięśnie, które sterują gałką oczną działającą niczym zmiennoogniskowy obiektyw. W zależności od odległości od ofiary skakun może więc regulować ostrość widzenia obserwowanego obiektu, a także, poprzez zbliżanie i oddalanie soczewki, dokładnie ocenić odległość od niego. Przednia para dużych oczu jest przydatna do obserwacji otoczenia i dokładnego namierzania zdobyczy. Kolejne trzy pary mniejszych oczu bocznych to narzędzia pomocnicze, pomagające w określeniu źródła światła czy też zmiany w jego natężeniu.

Samica pyrguna podczas posiłku	Samiec pyrguna jest prawie całkowicie czarny i mniejszy od samicy

U pyrguna nazielnego, podobnie jak u wielu jego krewniaków, dobrze widoczny jest dymorfizm płciowy, czyli zróżnicowanie pomiędzy wyglądem samicy i samca. Samce są wyraźnie mniejsze i osiągają długość 5-6 mm, samice natomiast 6-8 mm. Łatwy do rozpoznania samiec jest prawie całkowicie czarny, a jedynie niewielkie powierzchnie na ciele są pokryte białymi włoskami. Głowotułów samicy jest brązowawy, po bokach białawo owłosiony. Samice mogą różnić się między sobą ogólnym ubarwieniem, ale zawsze na brzegach ich odwłoka znajduje się kilka brązowych linii biegnących ku jego środkowi. Samce są spotykane dosyć często, podczas gdy samice zwykle chowają się pod liśćmi. Tam również pilnują swego kokonu jajowego, budowanego jesienią.

Głowotułów samicy jest brązowawy, po bokach białawo owłosiony

Pyrgun jest bardzo pospolitym gatunkiem występującym praktycznie w całej Europie, od Wielkiej Brytanii poczynając, na Hiszpanii i Syberii kończąc. Nie występuje jedynie na obszarach wysuniętych daleko na północ, takich jak chociażby Islandia. Gatunek ten zamieszkuje roślinność zielną, w szczególności miejsca wilgotne, takie jak skraje potoków, rowów melioracyjnych, wilgotne lasy czy niewielkie zagajniki.

Pyrgun, podobnie jak inne skakuny, poluje aktywnie. Przemieszcza się chodząc, lub najczęściej skacząc z liścia na liść. Dzięki szczecinkom na swych odnóżach potrafi wspinać się również po pionowych powierzchniach. Pyrgun nazielny jest jednym z blisko 50 gatunków skakunów występujących w naszym kraju. Jest na tyle pospolity, iż bez trudu znajdziemy go w każdej większej ostoi zieleni.

Tekst i zdjęcia: Szymon Wójcik
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.