Licencjonowani badacze nietoperzy

Od kilkunastu lat w Polsce bardzo dynamicznie rozrasta się grono ludzi, organizacji i instytucji próbujących pomagać nietoperzom. Jeszcze na początku lat osiemdziesiątych w całej Polsce było pewnie niewiele ponad 20 przyrodników potrafiących bezbłędnie rozpoznawać krajowe gatunki nietoperzy. Obecnie liczba osób zajmujących się badaniem i ochroną tej grupy zwierząt jest prawie 10 razy większa!

Początkowo największe znaczenie w upowszechnianiu w społeczeństwie wiedzy o nietoperzach i ich ochronie miało Centrum Informacji Chiropterologicznej w Krakowie, prowadzone przez prof. Bronisława W. Wołoszyna. Większość obecnych liderów lokalnych grup chiropterologicznych przeszła przez organizowane przez CIC „Kursy Chiropterologii Praktycznej”. Ośrodek ten zapoczątkował coroczne Dekady Spisu Nietoperzy, które do dziś stanowią podstawę monitoringu tych zwierząt w Polsce. Wśród licznych inicjatyw do dziś aktywnego krakowskiego Centrum jest Międzynarodowa Noc Nietoperzy, której obchody podejmowane są przez coraz większą liczbę państw. Od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku zaczęły powstawać różne pozarządowe organizacje przyrodnicze, zajmujące się m.in. ratowaniem tej grupy zwierząt. Jedną z nich jest założone w 1994 r. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy. Obecnie w Polsce działa już samodzielnie kilkanaście większych i mniejszych ośrodków chiropterologicznych, prowadzących badania, działania ochronne i kampanie edukacyjne związane z latającymi ssakami.

W związku z tak dynamicznym i spontanicznym rozwojem ruchu miłośników nietoperzy, coraz silniej zaczęto odczuwać potrzebę zacieśniania współpracy pomiędzy poszczególnymi ośrodkami i koordynacji wspólnych, dużych przedsięwzięć. W ubiegłym roku powstało Porozumienie dla Ochrony Nietoperzy, które zrzesza większość organizacji i instytucji zajmujących się aktywnie tą grupą zwierząt. PON prowadzi już pierwsze wspólne przedsięwzięcia badawcze, ochronne i edukacyjne.

Podczas tegorocznej Ogólnopolskiej Konferencji Chiropterologicznej (zobacz: Polscy chiropterolodzy w Sobieszewie) oficjalnie ogłoszono dwie kolejne inicjatywy PON. Mają one na celu dalsze podnoszenie poziomu prowadzonych badań faunistycznych i zapewnienie możliwie wysokiej wiarygodności płynącym coraz szerszym strumieniem nowym informacjom o występowaniu i liczebności nietoperzy w naszym kraju (szczególnie tym pochodzącym od amatorów). Pierwszą z nich jest powstanie Chiropterologicznej Komisji Faunistycznej, zajmującej się weryfikacją i potwierdzaniem obserwacji nowych dla Polski, szczególnie rzadkich lub wyjątkowo trudnych do oznaczania gatunków nietoperzy. Drugą jest wprowadzenie systemu Licencji Chiropterologicznych.

Licencje Chiropterologiczne od paru lat funkcjonowały już w PTOP „Salamandra”, jako sposób na szkolenie nowych adeptów chiropterologii i sprawdzania ich praktycznych umiejętności. Obecnie system ten został przyjęty przez całe PON, a przystąpić mogą do niego także osoby spoza Porozumienia. Aby otrzymać Licencję w stopniu Inwentaryzatora, Odławiacza lub Obrączkarza, albo tytuł Instruktora, trzeba odbyć odpowiednie praktyki i zdać egzaminy (praktyczne i teoretyczne). Licencje mają nie tylko ułatwić uzyskiwanie zezwoleń na badania, ale przede wszystkim dawać gwarancję, że dane pochodzące od posiadających je osób są w pełni wiarygodne, a ich pozyskanie obyło się bez szkody dla nietoperzy. W pierwszych miesiącach funkcjonowania systemu, Licencje różnych stopni otrzymało 36 osób.

Osoby zainteresowane szczegółowymi informacjami o warunkach zdobywania Licencji i zasadach funkcjonowania systemu, zapraszamy do kontaktu z sekretariatem Komisji Kwalifikacyjnej Licencji Chiropterologicznych, który mieści się obecnie w biurze PTOP „Salamandra”.

Andrzej Kepel