O popielicy słów kilka...

Jest początek sierpnia. W starym bukowym lesie zapadła już ciepła bezwietrzna noc. Wraz z gęstniejącymi ciemnościami las staje się coraz bardziej tajemniczy. Wokół słychać jakieś szmery, piski, cichną ostatnie ptasie kłótnie. W tej nieco już sennej, kojącej atmosferze, która nawet mieszczuchom wydaje się nie całkiem wroga, zaczynają rozlegać się dźwięki zgoła niecodzienne. Zrazu pojedyncze, potem coraz częstsze, jedne ciche, inne głośne, krótkie i natarczywe lub zawodzące: krii, uii, uiiii ...

Popielica

Któż obdarzony jest tym intrygującym głosem? W silnym świetle latarki dostrzec możemy przemykające wśród gałęzi zwinne, nieco mniejsze od wiewiórki zwierzę, o szarawym futerku i puszystym ogonie. Owo tajemnicze stworzenie to popielica (Glis glis), zwana też niekiedy pilchem - gryzoń z rodziny popielicowatych (Gliridae). Ponieważ popielice są niezwykle ciekawskie, istnieje duża szansa zobaczenia ich w chwili, gdy przysiądą na którejś z niższych gałęzi, by obejrzeć sobie dwunogiego intruza. Nie baczą wówczas nawet na skierowany w ich stronę snop światła. Naszą uwagę przyciągają przede wszystkim duże, błyszczące oczy. Również spore i bardzo ruchliwe są ich uszy. Jeśli się dokładnie przyjrzymy, zobaczymy, że futerko na brzuszku jest jasne i wyraźnie kontrastuje z ciemniejszym, szaro - popielatym grzbietem.

Każdy rok życia popielic składa się z dwóch okresów: „nieaktywnego” - od listopada do kwietnia i „aktywnego” - mniej więcej od maja do października. W okresie zimowym, gdy trudno o pokarm, zapadają w stan zwany hibernacją. Zwinięte w kłębek, leżą popielice w podziemnych norach. Temperatura ciała, która normalnie wynosi ok 36 ^oC, spada do temperatury otoczenia, czyli kilku lub kilkunastu stopni. Pozwala to na zwolnienie procesów życiowych zwierzęcia i przeżycie tego niekorzystnego czasu bez pobierania pokarmu. Korzystają wówczas jedynie z tłuszczu, który nagromadziły w swoim ciele jesienią.
Wiosną, po przebudzeniu, popielice przenoszą się do innego rodzaju kryjówek, takich jak dziuple, budki ptasie itp. Dni spędzają w ukryciu, a na poszukiwanie pokarmu wychodzą o zmierzchu. Odżywiają się pączkami i liśćmi drzew, owadami, ptasimi jajami, a pod koniec lata i jesienią, również wszelkiego rodzaju owocami. Szczególnie chętnie zjadają orzeszki bukowe, czyli tzw. bukiew.

W środku lata przychodzą na świat młode. Jest ich zwykle 4 - 5. Są bezradne, nagie i ważą zaledwie 1-2 gramy. Samica wychowuje je bez pomocy samca. Młode popielice szybko rosną i już we wrześniu można je zobaczyć przemykające wysoko wśród gałęzi. Większość nocy popielice spędzają w koronach drzew. Są wspaniałymi akrobatkami. Równie łatwo przychodzi im bieganie po cienkich gałązkach i skakanie z jednej na drugą, jak i szybkie wspinanie się po grubych pniach.

Popielice mieszkają głównie w starych, mieszanych lub liściastych lasach, posiadających gęsty, różnogatunkowy podrost. Mogą tam znaleźć zarówno dostateczną ilość pokarmu, jak i odpowiednią liczbę kryjówek (wypróchniałe wnętrza drzew, dziuple dzięciołów, szczeliny po uderzeniach piorunów itp.). Większość naszych gospodarczo wykorzystywanych lasów, najczęściej monokultur sosnowych, jest nieodpowiednia dla tych ssaków.
Wycinanie dużych obszarów lasów mieszanych i liściastych, dzielenie całych kompleksów leśnych na mniejsze uprawy rozdzielone otwartymi powierzchniami, a także nadmierne przerzedzanie starych drzewostanów, powoduje wymieranie popielicy w miejscach, w których dotąd występowała. Popielica jest w Polsce gatunkiem prawnie chronionym, ale to nie wystarcza dla jej przetrwania. Jeżeli chcemy zapobiec całkowitemu wyginięciu tych miłych i ciekawych zwierząt w naszym kraju, musimy przede wszystkim dbać o przetrwanie potrzebnych im do życia siedlisk.

Mirosław Jurczyszyn