Tygrys wśród traw

Na nasłonecznionych murawach między źdźbłami traw i łodygami roślin rozpina swe sieci jeden z największych i najpiękniejszych polskich pająków – tygrzyk paskowany (Argiope bruennichi).

Na spodniej stronie odwłoka tygrzyka widoczne są kądziołki przędne - pozostałości odnóży odwłokowych, na których znajdują się tysiące gruczołów wydzielających twardniejące na powietrzu białkowe polimery, składające się na pajęczą nić
Fot. Andrzej Kepel

Na pierwszy rzut oka możemy mieć wątpliwości, czy to pająk, czy osa złapana w pajęczynę, bowiem jego odwłok ozdobiony jest czarno-żółtymi pasami. Jest to doskonały kamuflaż w miejscach pełnych słonecznego światła, sprawiający, że kontury ciała ulegają pozornemu rozmyciu. Jednak tylko samica tygrzyka może poszczycić się dużymi rozmiarami i jaskrawymi barwami. Samiec – mały i niepozorny – najczęściej umyka naszej uwadze.

Rozwieszone wśród traw pajęczyny samic tygrzyków wzmocnione są w okolicy środka charakterystycznym pionowym splotem w kształcie zygzaka. Ta konstrukcja pomaga utrzymać w sieci tak duże zdobycze jak ważki czy szarańczaki, które stanowią główne menu tygrzyków. Czasami spotyka się pajęczyny z dwoma pionowymi splotami – w ten sposób wzmacniają swoje sieci młode i niedoświadczone samice.

W okresie godowym, czyli w lipcu, niewielki samiec ostrożnie zbliżając się do samicy szarpie delikatnie nici sieci. Wysyła w ten sposób miłosne sygnały i sprawdza jej gotowość do rozrodu. Jeśli ma szczęście, uda mu się zapłodnić partnerkę zanim zostanie przez nią pożarty. Wkrótce potem samica przędzie gruby kokon przypominający niewielką główkę makówki, do którego składa jaja. Po kilku tygodniach wylęgają się z nich młode tygrzyki, które całą zimę spędzają w swym przytulnym domu. Wiosną opuszczają rodzinne gniazdo. Wysnuwają w przestrzeń pojedynczą nitkę pajęczyny, która porwana przez prądy powietrzne unosi małe pajączki w nieznane.

Samice tygrzyków polują na stosunkowo duże ofiary – ważki i szarańczaki Fot. Adriana Bogdanowska

Biały zygzak w pobliżu środka sieci jest nieomal tak samo charakterystyczny dla tygrzyka, jak czarno-żółty wzór na jego odwłoku Fot. Adriana Bogdanowska

Jeszcze niedawno był to gatunek rzadki w Polsce (pierwsze wzmianki o nim pochodzą z końca XIX wieku, z Galicji). Jednak ze względu na umiejętność bardzo szybkiego rozprzestrzeniania się znacznie zwiększył swoją liczebność w ostatnich latach i stał się pospolity w całym kraju. Mimo to, do dziś objęty jest w Polsce ochroną gatunkową (zobacz też: Tygrzyk paskowany – klejnot polskiej przyrody - Biuletyn 1/1998).

Adriana Bogdanowska