Igła (i nitka) zamiast entomologicznej szpilki
Ćmy wzbijają się do lotu, gdy my zbieramy się do snu. To może jeden z powodów, dla których częściej wzbudzają strach, niż zachwyt – mamy niewiele okazji do przyjrzenia się tej urokliwiej grupie owadów.
Okazję ku temu tworzy niecodzienny projekt artystyczny – 100 puchatych ciem. W jego ramach artystka Katarzyna Kajukało-Drygalska wyhaftowała sto prac prezentujących sto gatunków motyli nocnych wybranych z polskiej entomofauny.
Niezliczona inspiracja
Haft jest techniką wymagającą precyzji i czasu, jednak jednym z najtrudniejszych etapów projektu był wybór gatunków. W Polsce możemy spotkać ponad trzy tysiące gatunków motyli nocnych, a to − ku zaskoczeniu wielu − prawie 20 razy więcej niż dziennych. Wiele z nich spodziewalibyśmy się spotkać raczej w tropikalnym lesie niż na wieczornym spacerze w parku. Tymczasem w pracach odnajdziemy całą feerię barw, rozmiarów i kształtów, które prezentują polskie ćmy. Róż na skrzydłach zmrocznika pazika zawstydziłby niejednego motyla, błyszczki mienią się na łące niczym ukryty skarb, a oblaczek granatek budzi skojarzenie gwiezdnego nieba w bezchmurną noc.
Sekrety nocnego życia
Poza tym, że piękne, ćmy są również niezwykle fascynujące. Niektóre z nich potrafią zawisnąć w miejscu nad kwiatem niczym koliber, inne przebiegle zakraść się do ula, żeby wykraść miód. Ich zdolności kamuflażu sprawiają, że są nie do odróżnienia od ułamanej gałązki, opadłego liścia czy… ptasiej kupy. Zasługują na trochę więcej uznania niż mają, bo są w ekosystemie niezwykle ważne − to jedna z najliczniejszych grup organizmów żywych, od której różnorodności uzależniony jest szereg innych gatunków.
Sztuka w służbie ochrony przyrody
Mimo tych walorów, ćmy nie cieszą się tak powszechną sympatią jak motyle dzienne. Haft pozwala zwalczać tą jawną dyskryminację w realiach owadziego świata i odczarować ich wizerunek. Bo chociaż artystka często słyszy, że jej prace można pomylić z prawdziwymi okazami, to jednak nie zerwą się one z zaskoczenia do lotu. Dzięki temu haft pozwala oswoić strachy i służyć ochronie przyrody.
Hafty w muzeum
Projekt zwieńczy wystawa, która otworzy się wernisażem w dniu 22 kwietnia 2023 r. o godz. 13:00, a zakończy z końcem września. Wystawa odbędzie się w Krakowie, w Centrum Edukacji Przyrodniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wyszywanym motylom nocnym towarzyszyć będą prawdziwe okazy pochodzące z jednej z najcenniejszych w Polsce kolekcji entomologicznej, gromadzonej przez stulecia na uniwersytecie, co pozwoli w pełni poznać piękno rodzimej przyrody.
Magazyn Przyrodniczy SALAMANDRA patronuje wystawie.